NACE Kodu, iş yerlerinin faaliyet gösterdikleri sektörlere göre tehlike sınıflarını belirleyen, altı haneden oluşan bir koddur. Ticari faaliyetlere başlamadan önce her işletme sahibinin NACE kodunu öğrenmesi gerekiyor.
İşverenler ile muhasebeciler arasında anlaşmazlıklara neden olabilen NACE kodu, kimi zaman yanlış alınabiliyor.
Bu durum aynı zamanda iş güvenliği önlemlerinin yetersiz kalmasına ve potansiyel tehlikelerin farkına varılamamasına sebep oluyor.
Hatta doğru NACE kodunun bilinmemesi, vergi beyannamesi sürecini zorlaştırıyor ve cezai yaptırımlara neden olabiliyor.
Dolayısıyla girişimciler NACE kodu nedir ve ne işe yarar gibi konularda kafa karışıklığı yaşayabiliyor.
Bu içeriğimizde NACE kodu ile ilgili merak edilenleri sizler için inceleyeceğiz. Ayrıca, NACE kodu değişikliği nasıl yapılır gibi başlıklara bakacağız ve örnek pdf formunu sizlerle paylaşacağız.
NACE Kodu Nedir?
NACE kodu, iş yerlerinin tehlike sınıflarını belirlemek amacıyla kullanılan altı haneli bir kodlama sistemidir. Altılı faaliyet kodu olarak da bilinen NACE kodu, işletmelerin hangi alanlarda faaliyet gösterdiklerini tanımlar.
Tam açılımı “Nomenclature des Activités Économiques dans la Communauté Européenne” olan NACE, Avrupa Birliğindeki tüm ekonomik faaliyetleri kapsayan bir standart sınıflandırmayı ifade eder.
Bu kodlama sistemi, “Tüm Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararası Standart Sanayi Sınıflaması (ISIC)” ile bağlantılıdır ve dünya genelinde ekonomik faaliyetlere dair istatistikleri kıyaslamak için kullanılır.
NACE Kodları aynı zamanda sektörel analizler yaparak ekonominin genel gidişatı hakkında bilgiler verir.
Mesela bilgisayar programcılığı sektörüne ait NACE kodlarının artışı, teknoloji sektöründeki büyümeyi gösterebilir.
Tam tersine tarım ve hayvancılık sektörüne ait kodlardaki azalma, bu sektördeki potansiyel zorlukları işaret edebilir.
İşyerinin tehlike sınıfının belirlenmesi, iş sağlığı ve güvenliği kanunu adına önlemlerin alınabilmesi için bu kodun doğru bilinmesi önemlidir.
Yeni bir iş yeri açmayı planlayanların, Ticaret Odası’na kayıt yaptırmadan önce mutlaka NACE kodunu bilmesi gerekiyor.
Türkiye’de NACE Kodu Kullanılıyor mu?
Evet, Türkiye’de NACE Kodu sistemi kullanılmaktadır. Avrupa Birliği’ne uyum kapsamındaki çalışmalar çerçevesinde, NACE kodları 2005 yılından itibaren Türkiye’de uygulanmaya başlanmıştır.
Bu kodlar, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) başkanlığında oluşturulan bir komisyon tarafından belirlenir.
Peki, NACE kodu nasıl öğrenilir ve NACE kodu nasıl sorgulanır, gelin beraber inceleyelim.
NACE Kodu Ne İşe Yarar?
Yeni bir işyeri açarken Ticaret Odası’na kaydettirilmeden önce doğru NACE kodunun belirlenmesi ve işyerinin faaliyet alanının tanımlanması gerekiyor.
NACE Kodunuzu bildiğiniz takdirde, iş yerinizin tehlike sınıfını da öğrenmiş olacaksınız.
İş yerleri, tehlike sınıflarına göre farklı kategorilere ayrılır:
- Az Tehlikeli: Muhasebe, finans ofisi, gıda paketleme, kozmetik
- Tehlikeli: Otomobil üretim, metal işleme, boya vernik
- Çok Tehlikeli: İnşaat, maden ocağı, kimyasal üretim
Örneğin, “56” kodu “Yiyecek ve İçecek Hizmetler”i temsil ederken, “56.10” kodu “Lokantalar ve Seyyar Hizmetler”i ve “56.10.03” kodu da “Çorbacılar ve İşkembeciler”i temsil etmektedir.
Söz konusu sektör az tehlikeli olarak sınıflandırılır, çünkü bu tür işletmelerde düşük riskli iş süreçlerinde faaliyet gösterilir.
Bir başka örnek “09.10.01” NACE kodu, “Doğalgazın sıvılaştırılması ve gaz haline getirilmesi (maden alanında gerçekleştirilenler)” faaliyetini ifade eder.
Bu faaliyet çok tehlikeli olarak sınıflandırılan bir endüstriye işaret eder. Çünkü doğalgazın sıvılaştırılması ve gaz haline getirilmesi süreçleri, potansiyel olarak tehlikeli maddelerin işlenmesini içerir.
Bu tür bir işletme, güvenlik açısından özel önlemler almalıdır. Çalışanlara uygun eğitimleri sağlamalı, tesis içinde sıkı güvenlik protokollerini uygulamalı ve olası risklere karşı hazırlıklı olmalıdır.
NACE Kodu, bu tür endüstrilerde faaliyet gösteren işletmelerin olası riskleri belirlemesine ve uygun güvenlik tedbirlerini uygulamasına yardımcı olur.
NACE Kodu Nasıl Öğrenilir?
Eğer işyerinizin tehlike sınıfını doğru bir şekilde belirlemek istiyorsanız, ilk olarak doğru NACE kodunu tespit etmelisiniz. NACE Kodunuzu öğrenebileceğiniz bir kaç farklı yöntem bulunuyor.
İlk olarak, bağlı olduğunuz Ticaret Odası’nın resmi web sitesinden NACE kodunuzu öğrenebilirsiniz.
- İlgili Ticaret Odası’nın resmi web sitesine giriş yapın
- Ticaret Sicil İşlemleri bölümüne tıklayın
- NACE Kodları bölümüne giriş yapın
- Sektörünüzü seçerek NACE kodunuzu bulabilirsiniz
Bir diğer yöntem, Güncel İşyeri Tehlike Sınıfları Listesi’ni kontrol etmektir.
Aşağıdaki PDF dosyasından işyerinizi ilgilendiren tehlike sınıfınızı tespit edebilir ve NACE kodunuzu öğrenebilirsiniz.
Ayrıca SGK sicil numaranızı inceleyerek NACE kodunuzu öğrenebilirsiniz.
SGK sicil numaranız 26 hanelidir. 1. haneden başlayarak 2,3,4,5,6 ve 7. haneler NACE kodunuzu belirtir.
Bu konuda merak edilen diğer sorulardan birisi Vergi levhasında NACE kodunun nerede yazdığıdır.
Vergi levhasında NACE kodu, ana faaliyet kodu ve adı bölümünde yer alır. Bu bölümdeki altı haneli kod, NACE kodudur.
NACE Kodu Nasıl Alınır?
NACE Kodu almak için öncelikle NACE kodu nasıl öğrenilir bilmeniz gerekiyor. Kodunuzu öğrenmek için Güncel İş Yeri Tehlike Sınıfları Listesi‘ni kontrol edebilirsiniz.
NACE kodu almak için en kolay yol, İnternet Vergi Dairesi üzerinden başvuru yapmaktır. Aynı şekilde fiziki vergi dairelerinde de NACE kodu başvurusu yapabilirsiniz.
İş yerinizin faaliyet sınırlarını belirten ana faaliyet kodu, vergi levhanızda mevcuttur.
İnternet Vergi Dairesi üzerinden bu kodu girerek başvuru yaptığınız takdirde NACE kodunuz otomatik olarak size atanacaktır.
NACE Kodu nasıl alınır detaylıca inceledik. Peki, bu kodu hangi kurum veriyor bir de ona bakalım.
NACE Kodunu Hangi Kurum Verir?
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), işletmelerin faaliyetlerine göre NACE kodlarını belirleyen kuruluştur.
İşletmelerin faaliyetlerini sınıflandırmak için kullanılan yönetmeliklere ve kanunlara uygun olarak TOBB, her işletmeye uygun NACE kodunu atar.
İşletmenizin esas faaliyeti ile uyumsuz veya yanlış bir NACE kodunuz varsa, bu durumda NACE kodunuzu değiştirebilirsiniz.
İsterseniz NACE Kodu nasıl değiştirilir hemen inceleyelim.
NACE Kodu Değişikliği Nasıl Yapılır?
Eğer işletmenizin faaliyetleriyle uyumlu olmayan veya değişen bir NACE Kodu sorunuyla karşılaşıyorsanız, bu durumu düzeltmek için atmanız gereken adımlar mevcut.
Öncelikle, vergi dairesindeki NACE Kodu’nu değiştirmek için interaktif vergi dairesine “NACE Kodu Değişikliği Talep Dilekçesi” ile başvuruda bulunmanız gerekiyor.
Vergi dairesi tarafından yapılan düzeltme sonrasında, doğru NACE Kodu içeren yeni vergi levhasını almak için başvuruda bulunabilirsiniz.
İkinci adım, işletmenizin faaliyetini doğru yansıtan belgelerle Ticaret/Sanayi Odası’na başvuruda bulunmaktır.
“NACE Kodu Değişikliği Dilekçesi”ne ek olarak, elektronik vergi levhası, Ticaret Sicili Gazetesi fotokopisi ve yetkili imza sirküsü fotokopisi ile başvurunuzu tamamlayabilirsiniz.
NACE Kodu Değişikliği için gerekli dilekçenin örneğini sizin için hazırladık: NACE Kodu Değişikliği Dilekçe Örneği
Bir Firmanın Kaç Tane NACE Kodu Olabilir?
Firmaların toplamda 5 adet NACE kodu olabilir. Şirketler, asıl NACE kodunu değiştirmeden 4 adet yan NACE kodu belirleyebilir.
İlave NACE kodu taleplerinde, eklenmesi istenen kodun şirketin ana sözleşmesindeki faaliyet konusuna uygunluğu değerlendirilir. Uygun olmaması durumunda, genel kurul kararı alınarak karar tescil ettirilir.
e-Ticaret için NACE Kodu Hangisidir?
E-ticarete başlamak isteyenlerin vergi dairesinden NACE kodu alması gerekiyor. E-ticaret faaliyetleri için belirlenen NACE kodu ise “47.91.14 – Radyo, Televizyon, Posta Yoluyla veya İnternet Üzerinden Yapılan Perakende Ticaret” olarak sınıflandırılmıştır.
Hatta ülkemizde bir çok girişimciye kapısını aralayan KOSGEB, destek programlarını belirlerken NACE kodlarını kullanır.
KOSGEB tarafından belirlenen NACE kodlarına uygun faaliyet gösteren işletmeler, KOSGEB’in sağladığı geri ödemesiz desteklerden ve uygun koşullarla kredi faiz desteğinden faydalanabilirler. Örneğin, KOSGEB e-ticaret desteği NACE kodu 47.91.14’te yoğunlaşmaktadır.
NACE Kodu Sorgulaması Nasıl Yapılır?
NACE Kodu sorgulama işlemi için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:
- SGK sicil numaranızı kontrol ederek, firmanızın NACE Kodu hakkında bilgi alabilirsiniz.
- Vergi levhanızdaki ana faaliyet alanını inceleyerek NACE Kodu’nu belirleyebilirsiniz.
- Bağlı olduğunuz ticaret odasının internet sitesine girerek NACE Kodu sorgulama işlemi yapabilirsiniz.
SGK Kodu NACE Kodu Sorgulama
23 haneli SGK sicil numaranızın 2. 3. 4. 5. 6. ve 7. rakamları NACE kodunuzdur.
Vergi Levhası NACE Kodu Sorgulama
Vergi sisteminde NACE kodları ile Maliye bakanlığının belirlediği vergi kodları aynıdır.
İnternet vergi dairesinden alacağınız Barkodlu Vergi Levhasında yazan 6 haneli ana faaliyet kodunuz, aynı zamanda NACE kodudur.
Ticaret Odası NACE Kodu Sorgulama
İTO (İstanbul Ticaret Odası) üzerinden NACE Kodu sorgulama için şu adımları takip edebilirsiniz:
- İstanbul Ticaret Odası’nın resmi internet sitesine (www.ito.org.tr) giriş yapın.
- Ana sayfada “Tescil İlan Kuruluş” sekmesine tıklayın.
- Ardından “Sicil Kayıtları” seçeneğine tıklayarak liste içeriğine ulaşın.
- Firmanızın adını bulun ve karşısında yer alan “Firma Detay” kutucuğuna tıklayın.
- Ekrana gelen sayfada NACE Kodu bilgisini görebilirsiniz.
İstanbul Ticaret Odası Meslek Grupları için NACE kodu listesine ulaşmak için aşağıdaki PDF dosyasını inceleyebilirsiniz.
NACE Kodu Listesi (2024 Güncel)
NACE kodları düzenli olarak ilgili bakanlıklar tarafından listelenir ve tanımlanır. Bu kodlara Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) web sitesi üzerinden erişebilirsiniz. Site üzerinde yer alan NACE kodları belirli aralıklarla güncellenir ve kullanıma hazır haldedir.
NACE kodunuzu öğrendikten sonra, faaliyet tanımınızı ve tehlike sınıfınızı belirlemek için aşağıdaki dosyayı inceleyebilirsiniz.
