SKU Nedir? | Stok Kodu Nasıl Oluşturulur?

Ürün satışı yaparken karşılaşılan en büyük sorunlardan birisi ürün ve stok takibi sırasında yaşanan karışıklıklar. Ürün takibini karışıklık yaşamadan yönetebilmenin tek yolu ise her ürüne özel stok kodu (SKU) vermek. Fakat birçok satıcı SKU nedir nasıl yapılır konusunu tam olarak bilmiyor ve stok kodu sistemini verimli bir şekilde kullanamıyor.

Belirli bir sistem ile yönetilmeyen ürün stokları; satış raporlarında yanlışlıklar yapılmasına, tedarik zincirinde gecikmeler yaşanmasına ve hatta ürünlerin müşterilere yanlış gönderilmesine neden olabiliyor. Özellikle e-ticarette satıcıların doğru ürünü ulaştırmada sorun yaşamaması için karışıklığa mahal vermeyecek bir sistem ile çalışması gerekir. Bunun için stok kodu sistemi oluşturulmuştur.

Peki, firmaların işleyişini bu derece etkileyen stok kodu (SKU) nedir nasıl yapılır?

Sizin de bir işletmeniz varsa, faaliyete başlamadan önce mutlaka sizler için hazırladığımız bu içeriği okumalısınız!

O halde gelin; ürünlerin kimlik bilgisi niteliğinde olan ürün SKU su nedir ve stok kodu neye göre belirlenir tüm detayları ile öğrenerek işletmenizi daha verimli hale getirelim!

SKU Ne Demek?

Öncelikle SKU açılımı nedir öğrenerek başlayalım. SKU; İngilizce’de “stock keeping unit” teriminin baş harflerinden oluşur ve “stok kodu” anlamına gelmektedir. Her bir ürüne özel olarak oluşturulan SKU kodu, belirli bir formülasyon kullanılarak türetilmiş harf ve sayı kombinasyonlarıdır.

Envanter yönetimini, satış takibini ve depodaki ürünlerin tespitini kolaylaştıran SKU kodu, şirketlerin kendi içinde özelleşmiş sistemleri doğrultusunda oluşturulur. Bu kodlar ürünlerin özelliklerini belirten bilgileri içerir. Örneğin; renk, boyut ve modeller için tanımlayıcı alt kod grupları belirlenerek şirkete özel benzersiz stok kodu oluşturulabilir.

Alt kod grupları sayesinde kategorileşme sağlanır ve stok kodu okunduğunda ürünün ne olduğu daha kolay anlaşılacağı için, müşteriye yanlış ürün gönderme riski ortadan kaldırılır. Kategorilere ayrılan ürünlerin depolanması ve stok takibinin yapılması da daha kolay olur.

Haydi gelin, stok kodu örneklerini inceleyerek konuyu pekiştirelim!

Stok Kodu Örnekleri Neler?

Yalnızca perakende satış yapılan yerlerde, stok kodu basit rakamlardan oluşur. Bu rakamlar kendi içinde küçük kodlara ayrılarak (alt kod grupları belirlenerek) daha detaylı tanımlama yapılabilir.

Örneğin stok numarası “1012001” olan bir ayakkabının alt kod gruplarında;

• 10: Ürün grubunun ayakkabı olduğunu
• 12: Ayakkabının modelini
• 001: Ürünün üretim ya da satın alınma sırasını tanımlar.

Aynı mağazada elbise satışı için belirlenen stok kodu da “2011001” şeklinde ifade edilebilir. Ancak, bu basit kodlama sistemi; çok yönlü ve üretim yapılan firmalar için çok çabuk karışıklığa sebep verebilecek bir sistemdir.

Kodlama sisteminin daha anlaşılır olması için SKU içinde harflerin de yer alması önemlidir. Bu sayede stok kodunu gören birisi, ürünün ne olduğunu bilmese de, stok kodu mantığına bakarak ürün hakkında fikir sahibi olabilir.

Örneğin, ayakkabı üretimi yapılan bir firmada siyah rugan bir topuklu ayakkabıya ait stok kodu “AY-TP-RGN-BYZ-38” ise:

• AY: Ürün grubunun ayakkabı olduğunu
• TP: Ürün modelinin topuklu olduğunu
• RGN: Ürün materyalinin rugan olduğunu
• BYZ: Ürün renginin beyaz olduğunu
• 38: Ürün boyutunu, yani ayakkabının 38 numara olduğunu ifade eder.

Harf ve sayı kombinasyonları ile oluşturulan sisteme göre hazırlanmış stok kodları, en çok tercih edilen stok kodu örnekleri arasında yer alır.

Stok Kodu Ne İşe Yarar?

Stok kodu yani SKU numarası; işletmelerin ürünleri tanımlarken kullandıkları benzersiz numaralardır. Envanterlerin özelliklerini de küçük kodlar halinde içinde barındıran SKU numarası kullanımı, işletmelere birçok avantaj sağlar. Özellikle B2B e-ticaret iş modelinde zaman ve maliyetten tasarruf etmek için siparişler stok kodu üzerinden ilerlemektedir.

Stok kodu oluşturma neden avantajlıdır?

1. Benzersiz tanımlama: Ürünler benzersiz olacak şekilde tanımlandığı için bir karışıklık yaşanma riski düşürülmüş olur. Örneğin aynı kategoride bulunan ürünlerin de birbirinden ayrılabilmesi için stok kodunun alt bölümleri içinde renk ve boyut gibi alt alanlar bulunur.
2. Envanter takibi: Bir işletmenin gerçekleştirdiği her eylemi net bir şekilde gözlemleyebilmesi gerekir. Satış raporları hazırlanırken de hangi üründen ne kadar stoklandığı ve ürünlerin ne kadar süre içinde stoktan düştüğünü analiz etmek gerekir. Bunun için SKU kodu kullanımı ile envanter takibi yapmak, zaman kazandırarak kısa bir süre içinde her ürünün takibini yapabilmeyi sağlar.
3. Ürünleri kolay bulma ve düzenleme: Ürünleri en iyi şekilde kategorize edebildiğiniz SKU yöntemi ile aradığınız her ürünü kolayca bulabilir ya da kategorilerine göre yerleştirerek hızlıca düzenleyebilirsiniz.
4. Hızlı satış: E-ticaret siteleri ya da online satış platformları üzerinde mağaza açarak ürünlerinizi listelerken ürün kodu yani SKU bilgisi girmeniz, bir karışıklık yaşanmadan siparişleri almanıza ve doğru ürünü müşteriye teslim etmenize yardımcı olur.
5. Tedarik zinciri yönetimi: Stok kodları, siparişlerin ve ürün gönderimlerinin yapılmasında oluşabilecek karışıklıkları engellediği için tedarik zinciri sekteye uğramadan hızlı bir şekilde ilerleyebilir.

Ürünleri bulmak için harcanan zaman işletmenin verimliliğini azaltabilir.

Stok sayımında numara kullanılmayan sistemlerde takip zorlaşır ve stok miktarının kontrol altında tutulması zorlaşır. Stokta azalan ürünlerin doğru zamanda sipariş edilememesinden dolayı tedarik zincirinde aksamalar gerçekleşebilir.

Stok Kodu Nasıl Oluşturulur?

İşletmeler için benzersiz bir ürün ya da envanter tanımlama sistemi olan stok kodu; işletmelerin özelliklerine, ihtiyaçlarına ve envanter yönetim aşamalarına bağlı olarak değişebilmektedir. Her stok kodunun benzersiz bir şekilde oluşturulması ve kodlama yapısına bakıldığında neyi tanımladığının çalışanlar tarafından anlaşılması önemlidir.

Stok kaydı nasıl tutulur tam olarak öğrenmek ve uygulayabilmek için, stok kodu neye göre belirlenir bilmek gerekir. O halde gelin, SKU oluşturma yöntemlerini öğrenelim.

Stok kodu neye göre belirlenir? Stok kodu oluşturma yöntemleri aşağıdaki gibidir:

• Stok kaydı tutmaya başlamak için öncelikle şirkete özel bir kodlama yapısı belirlenmelidir. Bu kodlama yapısına göre artık şirket bünyesinde stok kaydı yapılacak tüm ürünler belirli bir formata oturtulmuş olur. Bunlar marka, model, boyut, renk ya da yapıldığı malzemeyi betimleyecek kodlar olabilir. Ayrıca üretim tarihi önemli olup, lotlar halinde üretilen ürünlerde izlenilebilirliğin sağlanabilmesi için tarih kodlamalarına da yer verilebilir.
• Kodlama formatları aynı mantıkta oluşturulsa da her kod sadece bir ürüne tanımlanmalıdır. Örneğin aynı modelde ancak farklı renklerde ürün gruplarınız bulunuyorsa stok kodu mutlaka renk de belirtmelidir.
• Firma çalışanları açısından karışıklığa sebebiyet vermemek için herkes tarafından aynı ifadenin anlaşılabileceği basit kodlar oluşturulmalıdır. Bu sistem ayrıca e-ticarette müşteriler için de kolaylık sağlamaktadır.
• Firma yönetiminde belirlenmiş bir envanter yönetimi sistemi kullanılıyorsa, belirlenen stok kodları bu envanter yönetim sistemine entegre edilebilir olmalıdır. Örneğin şirketin kullandığı envanter yönetim sistemi uygulaması barkod tabanlı (“1234567899876” gibi numaralara tanımlanarak) ya da harflerin ve rakamların birlikte kullanıldığı stok kodu tabanlı (ELD987-KRM-XL) olabilir.
• Firma bünyesinde ürün yelpazesi geniş olduğunda, ürün gruplarına özel farklı stok kodu formatları geliştirilmelidir. Örneğin bir firmada giyim ve yiyecek üretimi ve satışı yapılmaktaysa stok kodu formatlarının aynı olması karışıklığa neden olabilir.
• Şirket bünyesinde belirlenen her kodun ne anlama geldiğini ve yeni kod oluşturma kurallarını tüm personellere anlatarak stoklama sistemine uygun olarak eğitin.

SKU Sorgulama Nasıl Yapılır?

SKU sorgulama işlemi işletme içinde ürün takibi yapmak ya da müşterilerin ürünün stok bilgisine ulaşmak için yaptığı bir işlemdir. SKU sorgulama işlemi, firma içinde kullanılan envanter yönetimi programı üzerinde genel ürün listesinden ya da arama bölümüne belirli SKU kodu girişinin yapılması ile gerçekleştirilebilir.

Bunun dışında mağazada satışı olan bir ürün için de kasada çalışan personelden sistem üzerinden ürün stok kodu sorgulamasını yapması istenerek o üründen kaç tane stok kaydı olduğu ve stoktaki ürünlerin nerelerde olduğu öğrenilebilmektedir.

Ayrıca ETSY SKU nedir ya da Amazon SKU nedir gibi sorularınız olduğunda, giriş yaptığınız e-ticaret siteleri üzerinden SKU sorgulaması yapılabilmektedir. Örneğin giriş yaptığınız e-ticaret sitesinin özelliklerine bağlı olarak ürünlerin SKU kodu, alışveriş sepeti bölümünde veya ürün sayfasında bulunabilmektedir.

Bu yöntemler ile SKU sorgulaması nasıl yapılır bulamıyorsanız firmaların müşteri temsilcisi ile görüşerek öğrenme şansınız da vardır

SKU Numarası Nerede Yazar?

SKU kodu nerede yazar diye baktığımızda; SKU (Stock Keeping Unit) numarasının birçok ürünün etiketinde ve ambalajının üzerinde yer aldığını görürüz. Ürün ambalajlarının içinde yer alan ürün bilgi kartında da SKU bilgisi yer alabilir.

Online satışın gerçekleştiği e-ticaret sitelerinde ise ürün açıklamaları alanında ya da ürün sayfasında bulabilirsiniz. Bunların dışında faturalar gibi envanter hareketlerinin kaydedildiği belgelerde stok kodu bilgisine ulaşmanız mümkündür.

SKU Kodu Kaç Haneli Olur?

SKU kodu çoğu zaman 8 ile 12 karakter uzunluğunda kullanılır fakat şirketlerin ihtiyaçlarına göre stok kodunun uzunluğu da değişebilmektedir. Kullanılan karakterlerin içinde büyük harf, küçük harf, sayı ya da özel karakterler yer alabilir. Bu şekilde oluşturulan sistematik kodlar sayesinde ürünün koduna bakıldığında ne olduğu, hangi renk ya da boyutlarda olduğu ve hangi tarihlerde üretildiği kolayca anlaşılır.

Tedarik zinciri yönetimi süreçlerinde ve e-ticaret platformlarında stok kodu sistemi kullanıldığında;

• Stok kontrolünde oluşabilecek hataların önüne geçilir.
• Alınan siparişlerde ürünlerin karıştırılması engellenir.
• Sevkiyat sürecinde yanlış ürün teslim edilmesinin önüne geçilir.
• Satış raporu hazırlanırken ürün analizlerinin daha kolay ve profesyonel bir şekilde gerçekleştirilmesi sağlanır.

Özellikle dropshipping gibi girişimcinin ürünü bizzat görmeden tedarikçisine siparişleri ilettiği bir durumda stok kodu ile düzenli ve programlı bir şekilde çalışmak hayati önem taşımaktadır.

SKU Optimizasyonu Nedir ve Nasıl Yapılır?

Bir şirketin envanter yönetim süreçlerini, şirket verimliliğini artıracak şekilde düzenlemeye SKU optimizasyonu denir.

SKU optimizasyonu ile;

• Stok durumu kolayca kontrol altına alınır.
• Envanter maliyetleri net bir şekilde analiz edilebilir.
• Gereksiz görülen giderler, analizler sonucunda belirlenerek genel şirket giderleri azaltılabilir.
• Depolama alanı daha etkili bir şekilde kullanılır.
• Müşteriye yanlış ürün gönderilme ihtimali düşeceği için müşteri memnuniyeti ve dolayısıyla satış miktarı artırılmış olur.

Peki SKU optimizasyonu nasıl yapılır?

1. Öncelikle stok kodu sistemini en etkili kullanabileceğiniz envanter yönetimi programları kullanın ve sisteminizi dijitale uygun olacak şekilde oluşturun.
2. Stok kodu oluşturma işlemlerinizi belirli bir standarda göre yapın. Şirkete özel SKU oluşturma prosedürü yayınlayın ve çalışanlara bu doğrultuda eğitim verin.
3. Ürün giriş-çıkış işlemlerinde anlık olarak kayıt alın ve güncelleme yapın.
4. SKU kodu belirli ürün gruplarına ya da kategorilere göre sınıflandırılmalıdır. Bu sayede genelden özele yaklaşım ile aranan ürünü bulmak kolaylaşır.
5. Hangi SKU grubunun daha çok satışı olduğunu ya da hangilerinin şirkete daha büyük kar getirdiğini tespit edin.
6. Yapılan analiz sonucunda çok satılan ya da çok kar getiren ürünlerin stok miktarını artırabilir, az satılan ürünlerin stoklanma oranını azaltarak gereksiz yer kaplamasını engelleyebilirsiniz. Bu sayede ürün akışını en optimize şekilde yürütmeniz mümkün olur.
7. Ürünlerin depoda konumlandırılmasını da SKU kategorilerine ve satış miktarlarına göre yapın. Çok satılan ürünlere depoda daha kolay ulaşılabilir olması ürünün satış sürecini kısaltacaktır.

Stok Kaydı Nasıl Tutulur?

Stok kaydı tutabilmek için öncelikle kullanılmak istenen stok takip sistemine karar verilmelidir. Firmanın büyüklüğüne ve kurumsallığına bağlı olmak üzere, stok kodu takibi bir yazılım kullanılarak ya da elle deftere kaydedilerek yapılmaktadır. Ancak işlemlerin hızlı olabilmesi ve aranan ürünün hiçbir karışıklık olmadan bulunabilmesi için dijital bir sistem üzerinden takip edilmesi en iyi stok takibi yöntemi olacaktır.

Aynı şekilde şirketten ürün çıkışı olacağında da; çıkan ürünün stok kodu, miktarı, çıkış tarihi, satış fiyatı ve kime gönderildiği kayıt altına alınır.

Bu şekilde giriş ve çıkış kaydının yapılması ile müşterilerden gelebilecek şikayetlerde; o müşteriye gönderilen ürünlerin ne zaman üretildiği, ne zaman satıldığı, ürün içeriğinde hangi hammadde ve yarı mamullerin yer aldığı gibi bilgilere ulaşmak çok hızlı olacaktır. Ayrıca giriş ve çıkış fiyatlarının da analizini kolaylaştıracaktır.

Her alım satım faaliyetinden sonra envanter güncellemesi yapılmalı ve stok bilgileri güncel tutulmalıdır. Bu sayede hem şirketin işleyişi kolaylaşır hem de tüm faaliyetler plana uygun şekilde yönetilir. Güncellemelerin yanında düzenli olarak stok raporları da oluşturulmalı ve analiz edilmelidir.

Stok kaydı tutulurken her ne kadar dijital ortamda raporlamalar yapılıyor olsa da fiziksel sayım yapmak da gerekir. Stok sayımı yapılırken elde edilen sonuçlar dijitaldeki veriler ile uyuşmuyorsa, veriler tekrar gözden geçirilmeli ve hatanın kaynağı öğrenilmelidir. Bu şekilde disiplin bozulmadan ilerleyen süreçlerde verimlilik çok daha yüksek olur.

Stok kaydı nasıl tutulur konusunda en önemli nokta tüm personellerin sistemi öğrenerek işleyişi bozmadan özverili bir şekilde çalışmasıdır. Bunun yanında kaydedilen verilerin güvenliği de sağlanmalıdır.

Dijital stok yönetimi programları kullanmanız durumunda düzenli yedeklemeler alınması ve bilgilere erişim kontrolünün sağlanması önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular

Tüm işlerin kontrollü bir şekilde ilerlemesi için stok kodu sistemine geçmek oldukça önemlidir. SKU oluşturma mantığını anlamanız ve kendi işletmenize bu sistemi entegre edebilmeniz için bilmeniz gereken her şeyi bu yazımızda açıkladık. Yazımızın bu bölümünde ise sizlerin merak ettiği diğer soruları yanıtlayacağız.

Perakende SKU Ne Demek?

Perakende SKU kodu; perakende olarak satılacak ürünlerin stok tutarken tanımlanabilecekleri stok kodu şeklinde ifade edilir. Bu kodlar sayesinde ürünler birbiri ile karıştırılmadan depolanır. Bir üründe sorun ile karşılaşıldığında stok kodu incelenerek ürün bilgilerine ulaşılabilir ve olası benzer sorunlara karşı anında önlem alınabilir.

Perakende stok kodu kendi içinde ürünü tanımlayan alt kodlardan oluşmaktadır. Bu alt kodlar, ürünlerin ayırt edici özelliklerini belirtir.

Örneğin bir elbisenin ürün kodu nedir diye bakacak olursak, stok kodu oluşturma aşamasında tanımlanan “ELB848-YSL-MN” kodun içinde; “ELB848” elbisenin modelini, “YSL” rengini ve “MN” elbise boyunu ifade eder.

Perakende SKU numarası, istenen ürünlerin yanlışlık yapılmadan ulaştırılmasını sağlayarak tedarik zinciri yönetimi sürecinde önemli bir rol oynar. Bu sayede mağazanın envanter yönetimini süreci daha kontrollü bir şekilde ilerletilir.

Optimum Stok Seviyesi Ne Demek?

Tedarik zincirinde talep, tedarik ve arz bir denge içinde yürütülmelidir. Bu süreçte optimum stok seviyesini korumak; fazla depolama maliyetlerinden kaçınmaya ve aynı zamanda tüm taleplere yetecek kadar ürün stoklamayı sağlar.

Her şirket ve ürün grubu için optimum stok seviyesi farklıdır. Peki optimum stok seviyesi nasıl belirlenir?

Optimum stok seviyesi belirleme adımları:

1. Ürünün piyasa analizi yapılmalı ve bunu yaparken çevresel faktörler de göz önünde bulundurulmalıdır. Bu sayede ürüne oluşabilecek talep miktarı tahmin edilebilir. Uzun zamandır satışını yaptığınız bir ürün için optimum stok seviyesi belirlemek istediğinizde ise önceki yıllara göre satış analizini de değerlendirmeniz gerekir.
2. Ürünün satışa hazır hale gelebilmesi için geçen süre analiz edilmelidir. Stokta kalmayan bir ürünü sipariş geldiğinde çok uzun sürede hazırlayabilecek kapasitede olmanız, o ürünü stokta daha fazla bulundurmanız gerektiği anlamına gelebilir.
3. Üretim için hammaddeleri toplu alıp depolamak mı daha maliyetli yoksa küçük miktarlarda temin etmek mi daha maliyetli belirleyerek tedariklerinizi bu doğrultuda gerçekleştirmelisiniz.
4. Kar marjı düşük olan ürünlerin stok sayısının fazla olması verimliliği düşürebilir. Bu sebeple talebi karşılayabilecek miktarlardan fazlası depolanmamalıdır.
5. Perakende satışta ya da e-ticaret siteleri üzerinden yapılan satışlarda ürün stoğunun bitmiş görünmesi olumsuz müşteri deneyimine sebebiyet verir. Bu duruma engel olmak için her zaman güvenlik stokları oluşturun ve kritik durumlarda bu stoklardan ürününüzü arz edin.

Kaç Çeşit Stok Vardır?

Firma bünyesinde stok kaydı yapılması gereken birçok farklı ürün, eşya ya da malzeme grubu bulunur. Bunlar için stok kodu oluşturma ve bunu belirli bir sisteme dayalı yapma, anlaşılabilirlik ve izlenebilirlik açısından önemlidir. Ayrıca aynı ürün gruplarının farklı koşullarda kullanılabilmesi için de özel stok kodu oluşturma işlemi yapılabilmektedir. Peki kaç çeşit stok vardır?

Stok çeşitleri:

1. Hammadde stokları: Ürün oluşturmak için gereken, tedarikçilerden mal kabulu yaptıktan sonra stok kodu oluşturma işlemi ile birlikte depoda muhafaza edilen malzemelerdir. Örneğin zeytinyağlı sabun üretimi yapan bir firma için zeytinyağı hammaddedir.
2. Yarı Mamul Stokları: Üretim aşamasındaki ürünlerin tamamlanmadan bir süre depolanması gerektiği durumlarda bu yarı mamuller için stok kodu oluşturulur. Bu sayede depoda ya da şirkete tanımlanmamış bir ürün bırakılmaz.
3. Satışa Hazır Ürün Stokları: Sipariş geldiğinde tamamlanmış ürünler depodan alınarak müşteriye ulaştırılır. Depoda ne kadar ürün olduğu ve gönderilecek olan ürünün doğruluğu eşsiz olarak tanımlanmış ürün stok kodu ile takip edilmektedir.
4. Sarf Malzeme Stokları: Şirkette bulunan araç gereçler ve üretimde kullanılmayan ancak şirket faaliyetlerinde kullanılan ürünler de stok kodu verilerek takip edilir. Örneğin, zeytinyağlı sabun üretim alanını temizlemek için kullanılan temizlik malzemeleri ya da ofis araç gereçleri “sarf malzeme stok kodu” formatına göre tanımlanır ve stok durumu takip edilir.
5. Enerji Stokları: İşletme faaliyetleri için kullanılacak olan depolanmış enerji kaynakları “enerji stok kodu” verilerek takip edilir.
6. Değerli Kağıt Stokları: Yatırım firmalarında karşımıza çıkan hisse senetleri ve bonolar gibi finansal değeri olan belgeler “değerli kağıt stok kodu” verilerek saklanmaktadır.
7. Güvenlik Stokları: Tedarik zincirinde bir aksamaya sebebiyet vermemek ve ekstrem koşullarda hazırlıklı olmak için güvenlik stok kodu verilerek fazladan ürün muhafaza edilir.
8. Sezonluk Stoklar: Satışları yalnızca belirli dönemlerde olan ürünlerin ayırt edilebilmesi için sezonluk ürün SKU kodu oluşturma işlemi yapılır. Bu kodlama özellikle yaz ve kış sezonuna özel satışa sunulan giyim ürünlerinde kullanılabilir. Bunun dışında yılbaşı, anneler günü, babalar günü gibi özel günler için üretilen ve sadece belirli dönemlerde satılan ürünlere de sezonluk stok kodu verilmektedir.
9. Perakende Stoklar: Satışa hazır ürünlerin mağazalarda ve satış alanlarında tanımlamak için perakende stok kodu oluşturulmaktadır.