Memurken şirket kurmak, bir işyeri açmak ya da e-ticaret yapmak istiyorsanız ilk bakmanız gereken yer 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’dur. Çünkü bu kanun, kamu görevlilerinin hangi ticari faaliyetleri yapamayacağını açık şekilde belirler.
Peki bu kanuna göre bir devlet memuru şirket ortağı olabilir mi? Görevden ayrıldıktan sonra şirket kurmak serbest mi? Ya da aktif olarak görevini icra eden devlet memuru şirket kurabilir mi?
Bu içerikte devlet memurlarının şirket kurma ve ortak olma konusundaki tüm hukuki sınırlarını net olarak ele alıyoruz.
İçindekiler
- Devlet Memuru Şirket Kurabilir Mi?
- Devlet Memurları Şirket Ortağı Olabilir Mi?
- Devlet Memuru Anonim Şirkete Ortak Olabilir Mi?
- Devlet Memuru Limited Şirkete Ortak Olabilir Mi?
- Devlet Memuru Kooperatif Şirkete Ortak Olabilir Mi?
- Devlet Memuru Kolektif Şirket Ortağı Olabilir mi?
- Devlet Memurlarının Ortak Olabileceği Şirketlerde İdari Yetki Alabilir Mi?
- Aile Üzerinden Ortaklık veya Şirket Kurulabilir Mi?
- Devlet Memurlarının Hangi Ticari Faaliyetlerde Bulunması Yasaktır?
- Devlet Memurları Hangi Şirket Türlerini Kurabilir?
- Devlet Memuru e-Ticaret Yapabilir Mi?
- Sıkça Sorulan Sorular
Devlet Memuru Şirket Kurabilir Mi?
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 28. maddesi, devlet memurlarının şirket kurmasını yasaklamaktadır. Bu maddeye göre, devlet memurlarının Türk Ticaret Kanunu kapsamında tacir veya esnaf sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunması mümkün değildir.
Şirket kurmak doğrudan ticari kazanç elde etmeyi hedefleyen bir faaliyet olduğu için yasak kapsamına girer.
Aynı madde uyarınca memurlar, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil ya da vekil sıfatıyla bir işletmeyi temsil edemez.
Yine aynı şekilde devlet memurlarının kollektif şirketlerde ortak ya da komandit şirkette komandite ortak olmaları da yasaktır. Memuriyet süresi devam ettiği müddetçe bu kurallar geçerlidir.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu Nedir?
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, kamu kurumlarında görev yapan memurların haklarını, ödevlerini, yasaklarını ve çalışma şartlarını belirleyen temel düzenlemedir.
Memurların ticari faaliyetlere katılamayacağı, şirket kuramayacağı ve bazı şirket türlerinde ortak olamayacağı hükümleri bu kanunun 28. maddesinde yer alır. Aynı kanunun 29. maddesi ise hediye alma ve menfaat sağlama yasağını düzenler.
Ticaret, ortaklık ve gelir elde etmeye yönelik kısıtlamaların tamamı bu iki madde üzerinden uygulanır.
Devlet Memuru Şahıs Şirketi Kurabilir Mi?
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 28. maddesi, memurların tacir veya esnaf sayılmalarını gerektirecek faaliyetlerde bulunmasını yasaklamaktadır. Şahıs şirketi kurmak, doğrudan bu kapsamdadır. Dolayısıyla devlet memurlarının şahıs şirketi kurması mümkün değildir.
Devlet Memuru Anonim veya Limited Şirket Kurabilir Mi?
Hayır. Devlet memuru anonim ya da limited şirket kuramaz.
657 Sayılı Kanun’un 28. maddesi uyarınca, memurlar ticaret yapamaz ve ticari kazanç elde etmeye yönelik bir şirketin kurucusu olamaz. Anonim ve limited şirketler, ticari işletme statüsündedir ve kurulduklarında vergi mükellefiyeti doğurur.
Memuriyet süresi devam eden bir kişi bu şirketlerin kurucusu veya şirketi temsil eden kişi olamaz.
Devlet Memurlarının Şirket Kurması Neden Yasaktır?
Şirket kurmak, doğrudan gelir elde etmeye yönelik bir faaliyettir. Devlet memurluğu ise yalnızca kamu görevine odaklanmayı gerektirir. Aynı anda ikisi birden yürütülemez.
Ticaretle uğraşan bir memur kararlarında tarafsız olamaz. Şirket sahibi olmak, müşteri kazanmak, anlaşmalar yapmak ve kazanç artırmak için çaba göstermeyi gerektirir. Kamu hizmetiyle bu yapı birbiriyle çeliştiği için devlet memurlarının şirket kurmasına izin verilmez.
Görevden Ayrılan Memurlar Şirket Kurabilir Mi?
İstifa eden, emekli olan ya da memuriyetten çıkarılan kişiler artık 657 Sayılı Kanun kapsamındaki sınırlamalara tabi olmaz. Bu kişiler herhangi bir şirket türünü kurabilir, vergi mükellefi olabilir ve ticari faaliyette bulunabilir.
Görevden ayrıldıktan sonra şahıs şirketi, limited şirket veya anonim şirket kurulmasında yasal engel bulunmaz.
Memuriyet Öncesi Kurulmuş Şirketler Ne Olur?
Memuriyetten önce kurulmuş bir şirkete sahip olan kişi, memuriyet başladığında bu faaliyetine devam edemez. Göreve başladıktan sonra şirket faaliyeti sürdürülemez.
Ortaklık sona erdirilmeli, şirket devredilmeli ya da hisselerden çıkılmalıdır. Aksi halde ticari faaliyet yasağı ihlal edilmiş olur.
Memuriyetle birlikte şirket ortaklığı devam ediyorsa, bu durum kuruma bildirilmek zorundadır. Bildirim yapılmazsa disiplin süreci başlatılabilir.
Devlet Memurları Şirket Ortağı Olabilir Mi?
Devlet memurunun şirket ortağı olabilmesi, şirketin yapısına ve ortaklık sırasındaki görev durumuna bağlıdır. Anonim şirkette yalnızca pay sahibi olmak, yani yönetim kurulunda yer almadan ortaklık kurmak mümkündür.
Limited şirkette ise şirket sözleşmesinde memura yönetim veya temsil yetkisi verilmemişse pasif ortaklık kabul edilebilir.
Kolektif, komandit ve adi şirketlerde ise tüm ortaklar doğrudan şirketi yönetir. Bu nedenle bu şirket türlerinde ortak olmak, memuriyetle bağdaşmaz.
Şirket ortaklığı ancak yönetim, karar alma ve temsil görevleri üstlenilmediğinde mümkündür. Bu sınır aşıldığında faaliyet ticaret sayılır ve yasa ihlali oluşur.
Devlet Memuru Anonim Şirkete Ortak Olabilir Mi?
Anonim şirket yapısında ortakların şirketi temsil ve idare yetkisi bulunmaz. Yönetim kurulu dışında kalan ortaklar sadece pay sahibidir. Bu nedenle devlet memurları yönetim kurulunda yer almadığı sürece anonim şirkete ortak olabilir.
Devlet Memuru Limited Şirkete Ortak Olabilir Mi?
Sınırlı koşullarda mümkündür. Limited şirketlerde ortaklara sözleşmeyle idare yetkisi verilebilir. Bu yetkiyi almayan bir memur, sadece pasif ortak olarak limited şirkete ortak olabilir. Nitekim şirket sözleşmesinde adının yönetici olarak geçmemesi gerekir.
Dolayısıyla devlet memuru limited şirket ortağı olabilir mi veya memur limited şirkete ortak olabilir mi sorularının cevabı, şirket içindeki konuma göre değişir.
Devlet Memuru Kooperatif Şirkete Ortak Olabilir Mi?
Devlet memurları yapı, tüketim veya kalkınma kooperatiflerine üye olabilir. Fakat yönetim, denetim veya temsil görevleri üstlenemez. Kooperatifin türüne ve faaliyet alanına göre bu sınırlama değişebilir.
Kanuna göre eğer sadece ortaklık hakkı kullanılıyorsa bu durum ticari faaliyet sayılmaz. Dolayısıyla böyle bir durumda devlet memurları kooperatif şirkette ortak olarak bulunabilir.
Devlet Memuru Kolektif Şirket Ortağı Olabilir mi?
Kolektif şirketlerde tüm ortaklar, şirketin yönetimi ve temsiliyle doğrudan ilgilidir. Bu yapı pasif ortaklık imkanı sunmaz.
Ortakların tamamı şirketi temsil eder ve ticari işlemlerden sorumludur. Bu nedenle devlet memurunun kolektif şirkette ortak olması mümkün değildir.
Devlet Memurlarının Ortak Olabileceği Şirketlerde İdari Yetki Alabilir Mi?
Anonim şirkette yönetim kurulu üyeliği, şirketin temsil ve karar alma mekanizmasında görev almak anlamına gelir. Limited şirkette müdür, imza yetkilisi veya temsilci olarak görev yapılması da şirketin ticari faaliyetlerini yürütmek anlamına gelir.
657 Sayılı Kanun, bu tür görevlerin ticaret sayılacağını açık şekilde belirtmektedir. Bu yüzden memurlar, ortak alabileceği şirketlerde idari yetki alamazlar.
Aile Üzerinden Ortaklık veya Şirket Kurulabilir Mi?
Devlet memurunun şirket faaliyetlerini doğrudan yürütmesi yasak olduğu için bu faaliyetlerin aile üyeleri üzerinden gerçekleştirilmesi de mümkün değildir.
Şirketin eş, kardeş, anne, baba veya başka bir yakının adına kayıtlı olması, memurun fiilen sürece katılmasını meşru hale getirmez. Karar alma, yönlendirme, kazanç paylaşımı ya da dışa karşı temsilde yer almak yasaya aykırıdır.
Dolaylı şekilde yürütülen ticari faaliyetler de, doğrudan yapılanlar gibi değerlendirilir.
Devlet Memurlarının Hangi Ticari Faaliyetlerde Bulunması Yasaktır?
Devlet memurunun, gelir elde etmeye yönelik hiçbir ticari faaliyette yer alması mümkün değildir. Şirket kurmak, ortaklık üstlenmek, şahıs işletmesi açmak, reklam vermek veya fatura kesmek gibi işlemler ticaret kapsamında değerlendirilir.
Ticari mümessil veya vekil sıfatıyla temsil yetkisi almak da bu kapsama girer. Aynı şekilde, doğrudan gelir elde edilmese bile ticari kazanç sağlamaya yönelik tüm girişimler yasak kapsamındadır.
Devlet Memurları Hangi İşletmeleri İşletemez?
Devlet memuru, kendi adına veya başka biriyle birlikte bir ticari işletme işletemez. Market, mağaza, atölye, imalathane, büro, ofis veya fabrika gibi işletmeler bu kapsamdadır.
Bu işletmelerin sahibi olarak görünmek ya da fiilen yönetimini üstlenmek, ticaret sayılır ve kanuna aykırıdır. İşletmenin türü veya faaliyet alanı fark etmeksizin ticari kazanç hedefleyen her yapı yasak kapsamındadır.
Kanuna Göre Devlet Memurları Hangi Ticari Faaliyetlerde Bulunamaz?
657 Sayılı Kanun’a göre devlet memuru, tacir veya esnaf sayılmasına neden olacak hiçbir faaliyette yer alamaz. Şirket yönetimi, temsil yetkisi, ortaklık, bireysel satış, aracılık hizmeti veya pazarlama gibi işler buna dahildir.
Ayrıca sanayi ve ticaret kuruluşlarında görev almak, ticari vekillik yapmak ya da başka bir işletmeyi temsil etmek de bu yasak kapsamına girer. Bu faaliyetlerin geçici, dönemsel ya da hobi amaçlı olması yasağın uygulanmasını değiştirmez.
Devlet Memurunun Ticari Faaliyetlerde Bulunmasına İlişkin Yaptırımlar
Devlet memurunun ticari faaliyette bulunduğunun tespit edilmesi halinde disiplin süreci başlatılır. Bu süreçte uyarı, kınama, kademe durdurma, yer değişikliği veya görevden alma gibi işlemler uygulanabilir.
Durumun ağırlığına göre soruşturma açılabilir. Ticari faaliyetin devam etmesi halinde, devlet memurluğu statüsünün sona ermesiyle sonuçlanabilecek işlemler devreye alınır.
Devlet Memuru Eşi Üzerinden İşletme Açarsa Ne Olur?
Devlet memurunun, eşinin üzerine kayıtlı bir işletmeyi fiilen yönetmesi veya işletmeye kazanç sağlayacak şekilde katkıda bulunması ticari faaliyet sayılır.
Resmi olarak işletmenin başkasına ait olması, memurun doğrudan sürece katıldığı durumlarda hüküm değiştirmez. Karar vermek, işleyişi yürütmek, hesaplara müdahale etmek gibi işlemler yasa kapsamına girer.
Devlet Memurları Freelancer Olarak Çalışabilir Mi?
Freelance çalışma, bağımsız olarak gelir elde etmeyi içerdiği için memurlar açısından ticari faaliyet sayılır. Hizmet karşılığı ödeme almak, vergi mükellefiyeti doğuracak iş yürütmek veya proje bazlı gelir sağlamak mümkün değildir.
Bu faaliyetlerin sosyal medya ve online platformlar üzerinden yapılması durumu değiştirmez.
Devlet Memurları Hangi Şirket Türlerini Kurabilir?
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, memurun ticari kazanç elde edecek bir faaliyet yürütmesini yasaklamaktadır. Şirket türü şahıs, limited, anonim veya kooperatif olsa da şirket kurmak, doğrudan ticaret faaliyeti sayılır. Dolayısıyla devlet memurları, görevde oldukları sürece hiçbir şirket türünü kuramazlar.
Devlet Memurunun Şahıs Şirketi Kurabilir Mi?
Şahıs şirketi, doğrudan bireysel ticari faaliyet anlamına gelir. Devlet memurunun kendi adına şahıs şirketi kurması, vergi kaydı açtırması veya bireysel olarak ticaret yapması yasaktır.
Şahıs şirketi kurmak, işletme açmak, hizmet sunmak ya da ürün satmak gibi işlemler, kamu görevi ile bağdaşmaz. Bu nedenle memuriyet süresi boyunca şahıs şirketi kurulamaz.
Devlet Memuru Limited Şirket Kurabilir Mi?
Limited şirket kurmak gelir elde etmeye yönelik bir ticari işlem olduğu için devlet memurunun bu tür bir şirket kurması yasaktır.
Limited şirketin kuruluşu, yönetimi ve vergilendirilmesi, şahıs şirketlerinden farklı olsa da memurun şirket kurarak faaliyet yürütmesi mevzuata aykırıdır. Görev süresi devam ettiği müddetçe limited şirket kurmak mümkün değildir.
Devlet Memuru Anonim Şirket Kurabilir Mi?
Anonim şirketler, kuruluş itibarıyla ticari kazanç sağlama amacı taşır. Şirketin kurucusu olmak, şirketi fiilen başlatmak ve vergi mükellefi sıfatını taşımak, memurun ticari faaliyette bulunduğunu gösterir.
Tüm bunlar kanunun yasakladığı faaliyetler arasında olduğu için devlet memurunun görevdeyken anonim şirket kurması mümkün değildir.
Devlet Memuru Şirket Kurarken Tek Ortak Olabilir Mi?
Devlet memurunun görevdeyken herhangi bir şirkette tek ortak olması mümkün değildir.
Tek ortaklı şirketler, şirket kurucusunun tüm idari, mali ve temsil görevlerini üstlendiği yapılardır. Bu yapı, doğrudan ticari faaliyet sayıldığı için kamu görevlisinin bu şekilde şirket kurması mevzuata aykırıdır.
Devlet Memuru e-Ticaret Yapabilir Mi?
Devlet memuru, görevde olduğu sürece e-ticaret faaliyeti yürütemez.
E-ticaret, doğrudan gelir elde etmeye yönelik bir ticari işlemdir. Ürün veya hizmet satışı, platformlara kayıt, reklam yayını ya da sipariş yönetimi gibi işlemler ticaret kapsamında değerlendirilir. Memurun bu süreçlerde doğrudan veya dolaylı şekilde yer alması mümkün değildir.
Devlet Memuru İçerik Üreticisi Olabilir mi?
Sosyal medya platformları üzerinden bilgilendirici veya hobi amaçlı içerik paylaşmak serbesttir. Fakat YouTube, Instagram, TikTok veya benzeri platformlardan reklam geliri, sponsorluk, bağış veya ödeme alınması, memurun ticari faaliyette bulunduğu anlamına gelir.
Devlet Memurlarının Pazaryerlerinde Satış Yapması Yasal Mı?
Trendyol, Amazon, Etsy, Hepsiburada gibi platformlarda mağaza sahibi olmak, vergi kaydı oluşturmak veya satış işlemlerini yürütmek ticaret anlamına gelir. Gelir elde etmeye yönelik tüm online satışlar yasaklı faaliyet kapsamına girer.
Sosyal Medya Üzerinden Satış Yapmak Ticaret Sayılır mı?
Instagram, TikTok, Facebook veya benzeri bir platform üzerinden sipariş almak, ürün tanıtımı yapmak ya da yönlendirme içeren içerikler paylaşmak, ticari faaliyet olarak değerlendirilir. Bu tür işlemler, gelir elde etme amacı taşıdığı için yasaklı faaliyet kapsamındadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Memur şirket kurabilir mi ve devlet memurları hangi koşullarda şirket ortağı olabilir gibi konuları işledik. Bu bölümde sizlerin merak ettiği diğer sorulara değineceğiz.
Memur Şirket Ortağı Olabilir mi?
Memurun şirket ortağı olabilmesi, şirkette üstlendiği role göre değerlendirilir. Yönetim, temsil veya denetim görevleri bulunmayan pasif ortaklık mümkündür.
Anonim şirkette pay sahibi olmak bu kapsamdadır. Ancak limited, komandit veya kolektif şirketlerde ortaklık, idari yetkiyle birlikte yürütüldüğü için memuriyetle bağdaşmaz.
Memur Ticaret Yapabilir mi?
Ticaret, gelir elde etmeye yönelik yürütülen her faaliyeti kapsar. Devlet memurunun görevdeyken ticaret yapması 657 Sayılı Kanun’a göre yasaktır. Şirket kurmak, işletme açmak, satış yapmak, fatura kesmek veya ticari temsilci olarak görev almak ticari faaliyet sayılır. Bu yapıların herhangi birinde yer almak, memurun kamu görevine aykırı kabul edilir.
657 Devlet Memuru Şirket Ortağı Olabilir mi?
657 Sayılı Kanun’a göre memurun şirket ortağı olması, şirkette aktif görev alıp almadığına bağlıdır. Yönetici, temsilci ya da imza yetkilisi olarak görev üstlenmeyen bir memur, pasif ortak olabilir.
Yönetim kurulu üyeliği, müdürlük ya da şirket temsili gibi görevler ticari faaliyet kapsamına girer. Bu görevleri üstlenen memur, kanunu ihlal etmiş sayılır.
Vergi Levhası Olan Memur Olabilir mi?
Vergi levhası, ticari kazanç amacıyla alınan resmi bir kayıttır. Devlet memurunun görevdeyken vergi levhası çıkarması ve gelir vergisi mükellefi olması mevzuata aykırıdır.
Şahıs şirketi, freelance hizmet, dijital satış veya e-ticaret gibi alanlarda kullanılan vergi levhası da bu kapsama girer. Ticaretle bağlantılı her kayıt, yasaklı faaliyet olarak değerlendirilir.