Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz (YN ÖKC) Nedir, Kimlere Zorunludur?

Yeni nesil Ödeme Kaydedici Cihazlar (ÖKC), klasik yazarkasaların yerini alan ve Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) ile anlık veri iletişimi kurabilen POS destekli sistemlerdir. Vergi Usul Kanunu kapsamında yürürlüğe giren düzenlemeler doğrultusunda belirli mükellef gruplarının satışlarını bu cihazlar üzerinden yapması zorunlu hale getirilmiştir.

Peki, işletmenizin Ödeme Kaydedici Cihaz (ÖKC) kullanımı zorunlu mu?

İşletmenizin yasal sorunlarla karşılaşmaması ve satışların daha düzenli yönetilebilmesi için ÖKC nedir, yeni nesil ÖKC kimler için zorunlu gibi soruların tamamını cevapladığımız yazımızı sonuna kadar okumayı unutmayın.

ÖKC (Ödeme Kaydedici Cihaz) Nedir?

Ödeme Kaydedici Cihaz (ÖKC), işletmelerin satış işlemlerini kayıt altına alan ve bu verileri Gelir İdaresi Başkanlığı’na (GİB) elektronik ortamda ileten bilgisayar tabanlı cihazlardır. Klasik yazarkasalardan farklı olarak satış belgesini düzenlerken aynı anda vergiye esas bilgileri dijital olarak sisteme aktarır.

Yeni nesil sürümlerinde, cihazın hem yazarkasa hem POS işlevi bulunur. Böylece nakit, kredi kartı, banka kartı veya temassız ödeme seçenekleriyle yapılan satışlar eş zamanlı olarak kaydedilir.

Yeni nesil ÖKC’ler, Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen teknik özelliklere uygun şekilde tasarlanmıştır ve özellikle perakende satış yapan işletmeler için yasal bir zorunluluk kapsamına alınmıştır.

Yeni Nesil ÖKC Nedir?

Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz (YN ÖKC), klasik yazarkasaların yerine geliştirilen, satış verilerini anlık olarak Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) sistemine iletebilen gelişmiş elektronik cihazlardır. Bu cihazlar, hem ödeme alma hem de vergiye uygun belge düzenleme görevini aynı anda yerine getirir.

Yeni nesil ÖKC’ler, fiş kesimi, banka POS entegrasyonu, gün sonu raporu oluşturma gibi işlemleri tek cihaz üzerinden yapar. Bu işlemler sırasında elde edilen veriler internet bağlantısı aracılığıyla doğrudan GİB veri tabanına aktarılır.

Yazarkasa POS ile Yeni Nesil ÖKC Arasındaki Farklar

Klasik yazarkasa POS cihazları ile yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar (YN ÖKC) arasındaki temel fark, GİB sistemine veri aktarımı ve fonksiyonel kapsamdır. Eski nesil cihazlar yalnızca satış kaydı yaparken, yeni nesil ÖKC’ler tüm satış verilerini internet bağlantısı üzerinden anlık olarak GİB’e iletir.

Yeni nesil cihazlar; ödeme alma, fiş kesme, kredi/banka kartı entegrasyonu, temassız ödeme desteği ve gün sonu raporları gibi birçok işlevi tek cihazda sunar. Yazarkasa POS cihazları ise genellikle sadece nakit ödeme alır ve manuel raporlama gerektirir. Eski nesil sistemlerde veriler harici olarak aktarılırken, yeni nesil ÖKC’lerde bu işlem cihaz içinde otomatikleşmiştir.

Yeni nesil ÖKC’lerin teknolojik altyapısı dokunmatik ekran, gelişmiş yazılım ve GİB onaylı entegrasyonlarla donatılmıştır.

Yazarkasa POS cihazları ile yeni nesil ÖKC arasındaki farkları aşağıdaki tabloda bulabilirsiniz:

ÖKC ve Yazarkasa POS Aynı Mı?

ÖKC (Ödeme Kaydedici Cihaz) ile yazarkasa POS cihazları işlevsel olarak benzer görünse de teknik açıdan farklı sistemlerdir. Yeni nesil ÖKC, klasik yazarkasa POS’tan farklı olarak Gelir İdaresi Başkanlığı’nın belirlediği teknik standartlara uygun şekilde geliştirilmiştir.

Yazarkasa POS cihazları genellikle sadece nakit işlemleri kaydetmek için kullanılır ve çoğunlukla GİB ile otomatik veri paylaşımı yapmaz. ÖKC ise hem satış kaydı tutar, hem de banka/kredi kartı işlemlerini destekleyen POS özelliklerine sahiptir.

Ayrıca her satış işleminde kesilen fiş, anlık olarak GİB sistemine iletilir.

3100 Sayılı Kanun ve Yasal Yükümlülükler Nelerdir?

3100 sayılı kanun kapsamında yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanımı, özellikle perakende satış yapan işletmeler, e-fatura entegrasyonu olan firmalar ve POS cihazı üzerinden işlem gerçekleştiren mükellefler için yasal bir yükümlülük haline gelmiştir. Bu düzenleme sayesinde, hem işletmelerin şeffaf raporlama yapması hem de GİB’in denetim süreçlerini anlık olarak yürütebilmesi hedeflenir.

3100 Sayılı kanuna göre:

• İşletme sahipleri, fatura yerine geçen satış fişi düzenlemekle yükümlüdür.
• Kullanılan cihazların GİB onaylı yeni nesil ÖKC cihazı olması zorunludur.
• Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen işletmelere idari para cezası uygulanır.

Kartla Satış Yapmayanlar Hangi Cihazı Kullanabilir?

Banka, kredi ya da yemek kartı ile tahsilat yapmayan işletmeler için yeni nesil ödeme kaydedici cihaz seçimi serbesttir. Bu işletmeler, içinde POS özelliği bulunmayan bilgisayar bağlantılı YN ÖKC modellerini tercih edebilir.

Dileyen mükellefler, EFT-POS özellikli YN ÖKC cihazı satın alarak yalnızca yazarkasa kısmını kullanabilir. Bu durumda POS özelliği devreye alınmaz ve cihaz sadece satış fişi düzenleme amacıyla çalışır.

Satışlar sadece nakit olarak gerçekleşiyorsa, cihazın POS işlevini kullanmaya gerek bulunmaz. Fakat yine de satın alınan cihazın Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından onaylı olması ve kullanım şartlarına uygun şekilde devreye alınması gerekir.

Yeni Nesil ÖKC Nasıl ve Nereden Alınır?

Yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar, yalnızca yetkili ÖKC firmalarının satış bayilerinden temin edilebilir. Satın alma işlemi sırasında mükellefin kimlik ibrazı yapması ve vergi kaydının aktif olması zorunludur.

Bayiler, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sisteminden alıcının mükellefiyetini sorgular ve bu belgeyi imzalatarak işlem tamamlanır. Vergi mükellefi olmayan kişiler adına yeni nesil ÖKC satışı yapılamaz.

Satın alma sonrası cihazın GİB sistemine kaydı için yetkili servise başvuru yapılmalı ve cihaz, ruhsatname ve fatura ile birlikte devreye alınmalıdır.

Kimler Yeni Nesil ÖKC Kullanmak Zorunda?

Ödeme kaydedici cihaz (ÖKC) kullanımı, 3100 sayılı kanun kapsamında belirli mükellefler için zorunlu hale getirilmiştir. Özellikle 1. ve 2. sınıf tüccarlar ile perakende mal ve hizmet satışı yapan işletmeler, satış işlemlerini yasal çerçevede kayıt altına almak için yeni nesil ÖKC kullanmak zorundadır.

3100 sayılı kanuna göre yeni nesil ÖKC kullanmak zorunda olanlar:

• Perakende satış yapan işletmeler
• Hem toptan hem perakende satış yapan işletmeler
• POS cihazı kullanması zorunlu olan belirli meslek grupları
• 1. ve 2. sınıf tüccarlar (3100 sayılı Kanun gereği)
• Yol kenarı otopark işletmeleri
• Seyyar banka POS cihazı kullanan işletmeler

Listede yer alan işletme türleri işletmelerin kademeli olarak yeni nesil ÖKC’ye geçmesi zorunlu hale gelmiştir. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), perakende satış yapan ve ödeme karşılığında fiş kesmek zorunda olan tüm işletmelerin yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanmasını şart koşmaktadır.

ÖKC kullanma yükümlülüğünüz olup olmadığını öğrenmek için Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yayımlanan kılavuzları inceleyebilir veya vergi dairesinden bilgi alabilirsiniz.

Yeni Nesil ÖKC Kullanmak Zorunda Olmayanlar Kimler?

Her işletme yeni nesil POS cihazı kullanmak zorunda değildir. 3100 sayılı kanun belirli istisnalara yer verdiği için bazı mükellef grupları bu zorunluluktan muaf tutulur.

Aşağıdaki kişi ve işletmeler yeni nesil ÖKC kullanma zorunluluğu olmayanlar kapsamına girer:

• Serbest meslek erbapları (avukat, doktor, mali müşavir vb.)
• Sadece toptan satış yapan işletmeler
• Belge düzenleme yükümlülüğü bulunmayan kurumlar
• Fatura ile satış yapan, perakende fiş düzenlemeyen firmalar
• Online satış yapıp tahsilatını sanal POS veya havale ile alan bireysel satıcılar (bazı durumlarda GİB onayı gerekebilir)

Buradaki temel kriter satışın şekli (perakende, toptan), belge düzenleme zorunluluğu ve kullanılan tahsilat yöntemidir. Dolayısıyla her işletmenin mükellefiyet durumunu kontrol etmesi ve GİB’in güncel açıklamalarını takip etmesi gerekir.

ÖKC Nasıl Alınır?

Yeni nesil ödeme kaydedici cihaz (ÖKC), Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yetkilendirilmiş firmalardan temin edilmektedir. ÖKC satın alma sürecinde firmaların yasal yükümlülüklerini yerine getirdiğini belgelemek için başvuru için belirli evraklar talep edilmektedir.

Yeni nesil ÖKC almak için şu adımları takip edebilirsiniz:

• Yetkili ÖKC satıcılarından cihaz seçimi yapılır.
• Kimlik ve işletmeye ait resmi belgelerle yeni nesil ÖKC başvurusu yapılır.
• Satın alınan cihaz, GİB’e kayıt ettirilerek aktif hale getirilir.
• Yetkili servis tarafından cihazın kurulumu ve aktivasyonu gerçekleştirilir.

ÖKC satın almadan önce, yetkili bayilerden cihazın özellikleri ve kullanım şartları hakkında detaylı bilgi almak işletmelerin iş geliştirme süreçleri için önemlidir.

ÖKC Fişi Nedir?

Ödeme Kaydedici Cihaz fişi, yeni nesil ÖKC’ler üzerinden yapılan satış işlemlerinin belgelendirilmesini sağlayan resmi satış fişidir. İşletmeler; nakit veya kredi kartı ile yapılan her satışta ÖKC fişi keserek Gelir İdaresi Başkanlığı sistemine anlık olarak satışı bildirmiş olurlar.

Yani ÖKC cihazları yalnızca satış fişi kesmekle kalmaz, aynı zamanda çeşitli mali belgelerin yazdırılmasına da uygundur.

ÖKC üzerinden alınabilecek mali belgeler:

• Fatura
• Gider pusulası
• Serbest meslek makbuzu
• Müstahsil makbuzu
• Yolcu taşıma bileti
• Günlük X raporu ve Z raporu

ÖKC fişi, işletmelerin tüm satışlarını kayıt altına alıp eş zamanlı şekilde GİB sistemine aktararak vergi usülsüzlerinin tespit edilmesinde önemli bir rol oynamaktadır.

ÖKC Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

ÖKC nedir, yeni nesil POS cihazları arasında nasıl konumlanır ve ne işe yarar gibi soruları açıkladık. Bu bölümde ise merak ettiğiniz soruları kısaca cevaplayacağız.

Ödeme Kaydedici Cihaz Cezası Ne Kadar?

Ödeme kaydedici cihaz (ÖKC) kullanma zorunluluğu olan işletmeler, belirlenen süre içinde cihazlarını almaz veya GİB’e kayıt ettirmezse özel usulsüzlük cezası ile karşılaşır. 3100 sayılı Kanun kapsamında belirlenen bu yükümlülük, işletmelerin vergi uyumluluğunu sağlamak amacıyla zorunlu tutulmaktadır.

2025 yılı itibarıyla, yeni nesil ÖKC kullanmayan mükelleflere 4.200 TL özel usulsüzlük cezası uygulanmaktadır. Ayrıca, faturaların elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken kağıt ortamında kesilmesi veya hiç düzenlenmemesi durumunda da ek cezalar söz konusu olabilir.

ÖKC cezasından kaçınmak için işletmeler, faaliyete başladıktan sonra 30 gün içinde yeni nesil ÖKC POS satın almalı ve Gelir İdaresi Başkanlığı’na (GİB) kayıt işlemlerini tamamlamalıdır. Yasal yükümlülüklere uyulmaması halinde işletmelere cezai yaptırımlar uygulanabileceği gibi bu yaptırımlar da güncellenebilmektedir.

ÖKC Ne Demek?

ÖKC, ödeme kaydedici cihaz ifadesinin kısaltmasıdır. ÖKC, en genel haliyle perakende satış yapan işletmelerin tahsilat sırasında kullandığı cihazları tanımlar. Bu cihazlar, yapılan satış işlemlerini kayıt altına alır ve gerekli belgeleri düzenleyerek, vergiye esas olan kayıtları oluşturur.

Fatura Yerine Fiş Kesenler ÖKC Kullanmak Zorunda Mı?

Evet, GİB’in belirttiği üzere fatura yerine satış fişi düzenleyen mükellefler, yeni nesil ödeme kaydedici cihaz (ÖKC) kullanmak zorundadır. Özellikle perakende satış yapan yani müşterilerine anında fiş kesen işletmeler için bu zorunluluk mevcuttur. Bu kapsamda, manavdan kuaföre kadar birçok küçük işletme yeni nesil ÖKC edinmeli ve GİB sistemine entegre şekilde satış kaydı yapmalıdır.